در دنیای امروز، حفاظت از کارکنان در محیط کار بسیار حیاتی است. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) یکی از راه‌های اصلی برای جلوگیری از آسیب‌های شغلی است. این تجهیزات از افراد در برابر خطرات محیط کار مانند آلودگی هوا، صداهای بلند، تابش‌های نامطلوب، مواد شیمیایی و حرارتی خطرناک محافظت می‌کنند.

بر اساس آمار منتشر شده از خبرگزاری مهرنیوز، سالانه حدود ۲۰ هزار کارگر در ایران حین کار آسیب می‌بینند. از این تعداد، حدود ۸۰۰ نفر فوت می‌کنند. این آمار نشان می‌دهد که چقدر استفاده از تجهیزات حفاظت فردی می‌تواند موثر باشد. با استفاده از این تجهیزات، می‌توانیم تعداد آسیب‌های شغلی را کاهش دهیم و محیط کار ایمن‌تری را برای کارکنان فراهم کنیم.

در این مقاله، به بررسی اهمیت استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و نقش آن‌ها در ایجاد محیط کاری ایمن و انواع تجهیزات PPE خواهیم پرداخت. از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

معرفی کارکرد PPE؛ تجهیزات ایمنی فردی چیست؟

PPE مخفف عبارت Personal protective equipment به معنای تجهیزات حفاظت فردی است. این تجهیزات برای محافظت از بدن کارگران در برابر خطرات محیط کار طراحی شده‌اند. انواع مختلفی از PPE برای قسمت‌های مختلف بدن وجود دارد، مانند کلاه، عینک، دستکش، کفش، ماسک، لباس کار و گوش‌گیر. هر کدام از این تجهیزات برای جلوگیری از صدمات ناشی از مواد شیمیایی، الکتریسیته، حرارت، سرما، نور، صدا، ذرات پرنده و سایر خطرات محل کار مفید هستند.

PPE به عنوان یک مانع بین مواد عفونی مانند آلاینده‌های ویروسی و باکتریایی و پوست، دهان، بینی یا چشم شما (غشاهای مخاطی) عمل می‌کند. برای استفاده صحیح از PPE باید به موارد زیر توجه کرد:

  • انتخاب تجهیزات مناسب برای نوع خطر و شرایط کار
  • رعایت استانداردهای کیفی و فنی تجهیزات
  • آموزش درست و کافی به کارگران در مورد نحوه پوشیدن، تعویض، نگهداری و دور انداختن تجهیزات
  • بررسی و بازرسی دوره‌ای تجهیزات برای اطمینان از سالم بودن و عملکرد آن‌ها
  • ارزیابی و کنترل خطرات محل کار و ارائه راهکارهای بهبودی

PPE یکی از روش‌های کنترل خطرات محل کار است که باید در زمانی که کنترل‌های مهندسی و اداری امکان‌پذیر نیستند یا کافی نیستند، مورد استفاده قرار گیرد. PPE با جلوگیری از صدمات جزئی و ناراحتی‌های روزمره به شما در انجام کار بهتر کمک می‌کند وقتی از نظر جسمی راحت‌تر باشید روی وظیفه خود بهتر تمرکز می‌کنید.

مجموعه تمهیدات جلوگیری از آسیب‌های بدنی در مشاغل؛ PPE

۱- کلاه؛ تجهیزات ایمنی ویژه سر و گردن

سر و گردن از قسمت‌های حساس و مهم بدن هستند که نیاز به محافظت ویژه در برابر خطرات محیط کار دارند. برخی از این خطرات عبارت‌اند از:

– ضربه، برخورد، سقوط یا فشار اجسام سنگین یا تیز

– تابش حرارتی، نوری، الکترومغناطیسی یا لیزری

– آلودگی، عفونت، سوزش یا حساسیت ناشی از مواد شیمیایی، زیستی یا رادیواکتیو

– سرما، گرما، رطوبت یا باد

– صدا، ارتعاش یا فشار هوا

برای جلوگیری از این خطرات، تجهیزات حفاظت فردی (PPE) باید بر اساس نوع فعالیت، شرایط محیطی و استانداردهای ملی، بین‌المللی و تاییدیه آتش نشانی انتخاب و استفاده شوند. کلاه ایمنی برای محافظت از سر در برابر ضربه، برخورد، سقوط یا فشار اجسام. کلاه ایمنی باید ساختار مقاوم، سبک، راحت و قابل تنظیم داشته باشد. همچنین از استانداردهای بین‌المللیANSI Z89.1، EN 397، ISO 3873 و AS/NZS 1801 تبعیت کند.

کلاه‌های ایمنی؛ تجهیزات ایمنی مناسب سروگردن

۲- عینک ایمنی؛ حفاظت فردی مخصوص چشم‌ها

تجهیزات ایمنی فردی (ppe) به مجموعه وسایلی گفته می‌شود که هر فرد در حین کار، برای تضمین ایمنی خود باید از آنها استفاده کند.در ایران، استاندارد ملی ۱۱۲۴۰ مربوط به عینک‌های ایمنی است که بر اساس استاندارد بین‌المللی ISO ۱۲۸۷۰ تهیه شده است. یکی از مهم‌ترین اجزا بدن که نیاز به محافظت دارد، چشم‌ها هستند. چشم‌ها در معرض خطرات مختلفی مانند ذرات معلق، مواد شیمیایی، اشعه‌های مضر و نور شدید قرار می‌گیرند که باعث آسیب‌های جدی و گاهی غیرقابل جبران می‌شوند. برای محافظت از چشم‌ها در محل کار، باید از عینک‌های ایمنی مناسب استفاده کرد. عینک‌های ایمنی باید پنج ویژگی‌ زیر را داشته باشند:

– مقاومت در برابر ضربه، خراش، شکستگی و سایش

– لنزهای با کیفیت و شفاف که از برخورد نور، اشعه و ذرات جلوگیری کنند

– قاب و بند قابل تنظیم و راحت که به‌صورت محکم و مناسب بر روی چشم‌ها قرار بگیرند

– سپرهای جانبی و پایینی که از ورود ذرات از زوایای مختلف جلوگیری کنند

– منطبق با استانداردهای ملی و بین‌المللی مربوط به ایمنی چشم

چشم‌ها از جمله حواس پنجگانه انسان هستند که نقش مهمی در ارتباط، شناخت و یادگیری دارند. از نظر ساختاری بسیار حساس و ظریف هستند و در در مقابل خطرات محیطی کمتر مقاومت می‌کنند. همچنین چشم‌ها در صورت آسیب دیدن، ممکن است قابلیت بازیابی کامل را نداشته باشند و باعث کاهش یا از دست دادن بینایی شوند و در صورت آسیب دیدن، منجر به اختلالات روانی، اجتماعی و اقتصادی برای فرد می‌شود.

عینک‌های ایمنی؛ PPE محافظت از چشم‌ها

۳- دستکش‌های ایمنی؛ تجهیزات ppe ویژه دست‌ها

دست‌ها از جمله اعضای بدن هستند که در حین کار، بیشترین تماس را با مواد، ابزارها و ماشین‌های مختلف دارند؛ بنابراین، دست‌ها در معرض خطرات زیادی مانند بریدگی، سوختگی، زخم، عفونت و سموم قرار می‌گیرند که درصورت تلفات باعث آسیب‌های جسمی و روحی می‌شوند. برای محافظت از دست‌ها در محل کار، باید از دستکش‌ کار ایمن و مناسب استفاده کرد. ویژگی‌های یک دستکش ایمنی خوب به شرح زیر است:

– مقاوم در برابر فشار، حرارت، سرما، برق، اسید و باز

– اندازه، شکل و جنس مناسب برای انجام کار

– روکش و پوشش ضد لغزش و ضد آب

– رنگ و علامت قابل تشخیص

– منطبق با استانداردهای ملی و بین‌المللی مربوط به ایمنی دست

به‌طورکلی، استفاده از ppe برای دست در تمام کشورها و برای کلیه شغل‌هایی که خطر آسیب دیدن دست را دارند، توصیه می‌شود. اما برخی از کشورها و سازمان‌ها استانداردها و قوانین خاصی را برای این موضوع تعیین کرده‌اند. در ایران، استاندارد ملی ۱۱۲۴۱ مربوط به دستکش‌های ایمنی است که بر اساس استاندارد بین‌المللی ISO ۱۰۸۱۹ تهیه شده است.

دستکش؛ تجهیزات ایمنی فردی دست‌ها مطابق استاندارد

۴- تجهیزات ایمنی فردی؛ حفاظت از پاها در محیط کار

تجهیزات ایمنی فردی (PPE) برای پاها شامل کفش‌های ایمنی، چرم مصنوعی، کاپشن‌ها و جوراب‌های محافظ است. این تجهیزات طراحی شده‌اند تا از پاها در برابر خطرات محیط کار مانند سقوط اشیاء سنگین، مواد شیمیایی خطرناک، برق گرفتگی و سایر موارد محافظت کنند. استفاده از کفش ایمنی برای پاها در محل کار الزامی است زیرا پاها بخش حیاتی از بدن هستند و نقش مهمی در حفظ تعادل و حرکت دارند. هرگونه آسیب به پاها منجر به ناتوانی و از دست دادن کارایی می‌شود.

در بسیاری از کشورها از جمله ایالات متحده، کانادا، انگلستان، استرالیا، هند و بسیاری از کشورهای اروپایی، استفاده از PPE برای پاها در محل کار الزامی است. در این کشورها، قوانین سختگیرانه‌ای وجود دارد که کارفرمایان را ملزم به فراهم کردن PPE مناسب برای کارکنان خود می‌کند. همچنین این قوانین  کارکنان را ملزم به استفاده از این تجهیزات در زمان کار می‌کند. تجهیزات ایمنی فردی به‌منظور حفظ سلامت، ایمنی کارکنان و جلوگیری از حوادث کاری طراحی شده‌اند.

کفش‌های ایمنی؛ تجهیزات حفاظت فردی مناسب پاها

۵- ماسک‌های تنفسی؛ تجهیزات حفاظت فردی ویژه دستگاه تنفسی

تجهیزات حفاظت فردی (PPE) برای دستگاه تنفسی شامل ماسک‌های تنفسی، دستگاه‌های تنفسی خودکار و نیمه خودکار، و ماسک‌های کامل صورت است. این تجهیزات طوری طراحی شده‌اند تا از دستگاه تنفسی کارکنان در برابر خطرات محیط کار مانند گرد و غبار، دود، بخارات شیمیایی، گازهای خطرناک و سایر آلاینده‌های هوا محافظت کنند. استفاده از PPE برای دستگاه تنفسی در محل کار الزامی است زیرا هرگونه آسیب به دستگاه تنفسی منجر به بیماری‌های تنفسی می‌شود که کارایی کارکنان را کاهش داده و حتی احتمال بروز مشکلات جدی سلامتی را نیز دارد.

ماسک‌های تنفسی در آتش‌نشانی نقش بسیار مهمی دارند. آتش‌نشانان در طول عملیات اطفاء حریق با طیف وسیعی از خطرات مواجه هستند، از جمله گرما و شعله آتش، دود و گازهای سمی، فروریختن سازه، خطر انفجار، خطرات الکتریکی، سطوح لغزنده و خطرات زیست محیطی. سایر تجهیزات حفاظت فردی در کنار ماسک‌های آتش‌نشانی به آن‌ها کمک می‌کند تا از خود در برابر این خطرات محافظت کنند. 

ماسک‌ها؛ استانداردهای PPE برای سیستن تنفسی

۶- گوشی‌های ایمنی؛ تجهیزات PPE مخصوص دستگاه شنوایی

گوشی‌های ایمنی از جمله تجهیزات PPE مورد استفاده برای حفاظت از گوش در برابر صداهای زیان آور و محیط های پر سر و صدا هستند. این گوشی ها در چندین نوع مختلف وجود دارند:

  1. گوشی ایرپلاگ (Ear Plug): ایرپلاگ داخل کانال گوش قرار می گیرد و مانع از ورود امواج صوتی به داخلی ترین قسمت های گوش می شود.
  2. نیمه ایرپلاگ (Semi-inserted Ear Plug): گوشی نیمه ایرپلاگ در داخل گوش خارجی قرار می گیرد و سطح صدا را قبل از ورود به کانال گوش کاهش می دهد.
  3. گوشی ایرماف (Ear Muff): ایرماف دور هر دو گوش را احاطه می‌کند و با بالشتک‌های بیرونی ضخیم به‌طورکامل سطح گوش را پوشش می‌دهد.
  4. رو کلاهی: گوشی رو کلاهی برای حفاظت از سر در برابر صدمات مکانیکی و امواج صوتی و همچنین کنترل انتقال صوت از راه جمجمه به گوش داخلی استفاده می شود.

هر یک از این گوشی ها برای محیط های کاری خاصی طراحی شده اند و بسته به شرایط کاری، یکی از این گوشی ها ممکن است مناسب تر باشد.

گوشی‌های ایمنی؛ تجهیزات ppe فردی برای حفاظت از شنوایی

استفاده از تجهیزات ایمنی فردی استاندارد منطبق با اصول PPE

در این مقاله به معرفی و کارکرد انواع تجهیزات ایمنی مناسب با اجزای مختلف پرداختیم. حفاظت از گوش‌ها، چشم‌ها، سروگردن، دست‌وپا برای انجام درست کار در محیط ایمن لازم و ضروری است. در ایران لیست وسایل حفاظت فردی مورد تایید مرکز تحقیقات و تعلیمات کار شامل کلاه، گوشی، کفش، دستکش ایمنی و حفاظ‌های چشم و صورت می‌شود.

برای انتخاب وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار، کارفرما مکلف به شناسایی و ارزیابی شرایط محیط کار برای تشخیص و کنترل خطرات است. از شما دعوت می‌کنیم به بخش فروشگاهی مجموعه مراجعه و از لوازم ایمنی و تجهیزات متناسب با مشاغل دیدن کنید. درصورتی‌که برای وسیله ایمنی خاصی مدنظر دارید کافی است با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید تا نسبت به تامین این مهم اقدام کنید.